Een gezonde biodiversiteit is van levensbelang. Maar diezelfde biodiversiteit is sterk afgenomen.
Zie het Living-Planet-rapport van het WereldNatuurFonds of het IPBES-rapport van de Verenigde Naties.
Wat ons te doen staat is:
- Minder grondstoffen aan de natuur onttrekken,
- meer ruimte voor de natuur en
- minder vervuiling.
Minder grondstoffen onttrekken heeft direct invloed op onze manier van produceren en onze manier van leven. Het hergebruik van grondstoffen (circulaire economie) draagt bij aan de oplossing. Het verlengen van de levensduur van spullen (door repareerbaar te ontwerpen) helpt ook. Kwalitatief goede (maar dus in aanschaf duurdere) spullen helpt ook.
Je voedingspatroon is een andere mogelijkheid waarmee verschil kunt maken. Eet vooral plantaardig en kies voor streekgebonden seizoensproducten. Die hoeven niet de 'hele wereld over gesleept' te worden.
Meer ruimte voor de natuur is een lastige. Wij Nederlanders gebruiken al veel meer ruimte dan dat er in eigen land beschikbaar is. En ons eigen landje is ook al behoorlijk vol. Maar helaas; ruimte bieden aan biodiversiteit en dus natuur vraagt geen uitstel.
Minder vervuiling helpt om minder schade aan de natuur (en onszelf) toe te brengen. Dat komt de veerkracht ten goede. Het gaat hierbij om vervuiling op alle gebieden: bodem, lucht en water. Maar ook licht en geluid!
Hoofdoorzaak van het veranderende klimaat is de uitstoot van CO2. Dat is actueel en beddreigend. Zie ook het rapport van het KNMI, het korte filmpje (3 min.) dat ze gemaakt hebben of lees het IPCC-rapport van de Verenigde Naties.
De oplossing is dus (veel) minder CO2-uitstoot en waar mogelijk CO2 opslaan.
Minder CO2-uitstoot kan door het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen zoals olie, benzine en gas. Dat geldt voor thuis, maar ook voor de energie van bedrijven.
Minder CO2 kan kan ook door geen cement (meer) te gebruiken.
Opslaan kan bijvoorbeeld door houten woningen te bouwen of door bomen te planten en deze te laten staan. Of - zo is de verwachting - met afvangen en opslag in de (zee)bodem. Nadeel van dit laatste is dat het erg duur is en nog nergens toegepast wordt.
Houtbouw daarentegen is van oudsher bekend. Deze uitdaging is enorm; bijna alles in onze maatschappij draait op fossiele – CO2-uitstotende - energie.
Linksom of rechtsom: belangrijk is snel en sterk verminderen van CO2-uitstoot.
Samenwerken van welvaart naar welzijn
Welvaart is gebaseerd op het bezit en gebruik van materiële rijkdom. Dit gaat hand in hand met een groeiende geldstroom in de economie en heeft geleid tot onze wegwerp-maatschappij. Maar ook tot individualisme, veel verdienen als hoogste doel en (daarmee) tot veel ongezondheid. Het aantal mensen met psychische problemen is nog nooit zo groot geweest. Datzelfde geldt voor de sociale armoede en eenzaamheid.
Naast de nadelige effecten op de biodiversiteit en het klimaat heeft deze manier van 'menselijk geluk' dus ook een negatief effect op mensen.
Bij welzijn gaat het veel minder om materieel bezit. Natuurlijk is het belangrijk dat er voldoende 'middelen' zijn voor een dak boven je hoofd, goed (en gezond) eten en dat je kleding hebt om aan te trekken.
Bij welzijn ligt de focus op verbondenheid. Verbonden met elkaar maar ook met de natuur.
Daardoor worden andere dingen ineens belangrijk.
Maar, hoe dan ook, het loskomen van onze verslaving aan fossiele brandsstoffen, materieel bezit (en daardoor een groeiende economie) gaat veel van ons vragen, zal ons heel veel moeite kosten en pijn doen. Behalve... als we het samen doen en iedereen ‘aan boord’ houden.
Om die reden is het vijfde thema: investeren in sociale samenhang.