Toekomstraad

Toekomstraad

Burgers aan het woord

Na aanbieding van het advies zijn de leden van de Klimaat- en de Toekomstraad samen doorgegaan. Zie Klimaat- en Toekomstraad Gemert-Bakel

Vertegenwoordigers van verschillende generaties en culturele achtergronden in gesprek over:

  • Hoe zou er - bij besluitvorming - rekening gehouden kunnen worden met de belangen van de toekomstige generaties?

Op 6 juli 2022 zijn het advies van de Klimaatraad én van de Toekomstraad aangeboden aan de voorzitter van de gemeenteraad en het College van Gemert-Bakel.

Wat er daarna gebeurde... zie het chronologisch overzicht.

 

De achtergrond

Klimaatraad en toekomstraad

Als mens willen we graag gelukkig en gezond zijn. Dat blijkt uit alle onderzoeken en inventarisaties. De praktijk is dat we onze maatschappij daar niet op ingericht hebben. Er zijn wetten om uitwassen te voorkomen en er is een gezondheidssysteem, maar ‘gezondheid’ en ‘gezonde leefomgeving’ zijn geen leidende principes.

Onze huidige manier van leven heeft zelfs geleid tot minder gezondheid, zowel van onszelf als van de wereld om ons heen. Steeds vaker blijkt wat we al lang wisten; een gezonde leefomgeving ondersteunt de persoonlijke gezondheid. Hoe we leven bepalen we deels zelf door de keuzes die we maken in onze leefstijl. Onze leefomgeving en de plek waar onze wieg heeft gestaan – dingen waar we zelf geen of weinig invloed op hebben - bepalen ook een flink deel van onze gezondheid en onze ontwikkelkansen.

Actueel is de aandacht voor het vraagstuk over de biodiversiteit, het klimaatvraagstuk en - mede als gevolg daarvan – het dreigende een zoetwater-tekort. (zoetwater = drinkwater voor mens, dier en natuur).

Deze vraagstukken lossen we niet op met windmolens, zonnepanelen en warmtepompen. Er is – naast de verlaging van de CO2 uitstoot – méér nodig om een gezonde leefomgeving te realiseren.

Een paar feitjes over de relatie tussen de gezondheid, de leefomgeving en het klimaatvraagstuk:

  • Gifstoffen zijn zo wijdverbreid aanwezig en onderdeel van het menselijk lichaam, dat zelfs baby’s al vóór geboorte zijn vervuild; o.a. met restanten van landbouwgif, weekmakers en vlamvertragers. Gevolg is een verhoogde kans op het ontwikkelen van ABHD en obesitas en meer, waardoor in het latere leven een groter beroep op de zorg ontstaat. Dat terwijl de zorgkosten nu al onbeheersbaar lijken te worden.
  • Onze huidige methodes van landbouw bedrijven hebben onze bodem uitgeput. Vruchtbare grond wordt niet vastgehouden, maar zal bij – steeds vaker voor komende – extreme neerslag wegspoelen waardoor alleen kaal en onvruchtbaar zand overblijft.
  • Er is nog maar nauwelijks bodemleven te vinden, waardoor de weerstand tegen ziektes erg laag is. Het gehalte organische stof is laag waardoor de bodem nog maar weinig watervasthoudend vermogen heeft. Insecten – nodig voor bestuiving van ongeveer de helft van ons voedsel – zijn sterk afgenomen, zowel in aantal als in soorten. En hoe minder soorten, hoe groter de kans op schade aan ecosystemen waarvan al wat leeft afhankelijk is.
  • Voeding met een hoge mate van vitaliteit is vooral te vinden als product van biologische of biodynamische landbouw. De grond van een biologisch – of biologisch-dynamische – boer bevat meer diversiteit, is beter bestand tegen ziektes, helpt planten om gezond te zijn, neemt meer CO2 op, houdt regenwater vast waardoor verdroging minder vaak voorkomt en beregenen minder vaak nodig is.
  • Jaarlijks zijn er in Nederland zo’n 12.000 vroeg-overlijdens als gevolg van de slechte luchtkwaliteit. In ZuidOost-Brabant is de luchtkwaliteit slechter dan het gemiddelde, zowel in Nederland als wereldwijd.
  • PFAS, een gifstof die niet afbreek, stapelt zich op in mens, dier en milieu en belast daardoor het immuunsysteem en leidt tot ziekte.
  • Microplastics die inmiddels in het bloed aangetroffen worden…

En zo zijn er meer zaken te melden.
Bovenstaande voorbeelden maken duidelijk dat een toekomstbestendige maatschappij ingebed in een gezonde, toekomstbestendige ecologie en -leefomgeving meer vraagt dan bijsturen of ingrijpen op losse thema’s. Immers, alles hangt met elkaar samen. Wat nodig is, is een integrale aanpak die rekening houdt met alle thema’s. De Global Goals kunnen hierbij een hulpmiddel zijn. Concreter is om uit te gaan van de zeven thema’s uit de bijlage.

Om erachter te komen wat we in Gemert-Bakel verstaan onder een ‘gezonde leefomgeving’ en om een beeld te krijgen hoe belangrijk we dat  vinden vindt de oprichting plaats van een klimaatraad. Om te bereiken dat in de gemeentelijke besluitvorming de effecten op de leefomgeving op korte en op lange termijn meegewogen worden, wordt een toekomstraad opgericht.

De opgave van de Toekomstraad

De Toekomstraad bestaat uit mensen van meerdere generaties en van verschillende culturen. De verdeling over de generaties zal helpen om bij besluitvorming niet alleen naar het nu en de huidige generatie gekeken wordt, maar ook naar de voorgaande en de komende generaties. De informatie en invloed van de andere culturen helpt om uit de valstrik te komen van de al gangbare denkpatronen die juist de oorzaak zijn van de huidige maatschappelijke en ecologische problemen.
De samenstelling van deze raad bestaat uit minimaal drie generaties en minimaal twee personen afkomstig uit een andere cultuur. Concreet:

  • 2 a 3 personen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond
  • 1 a 2 thuiswonende kinderen (leeftijdsindicatie 15 – 21 jaar)
  • 1 a 2 jong volwassenen (leeftijdsindicatie 20 – 35 jaar)
  • 1 a 2 ouders van thuiswonende kinderen
  • 1 a 2 grootouders

De raad komt drie keer bijeen, drie weken na elkaar in de avond in januari 2022. De data zijn nog niet bekend. Sander Groenen is procesbegeleider

  1. De eerste keer (23 februari 2022) als verkenning van het thema, waarbij er een inleiding zal zijn over andersdenkende culturen en meer-generatiedenken:
    • Inleiding (common ground) door Lie van Schelven, druïde(?)
    • Inleiding (‘denken in systemen’ en ‘rechten van de natuur’) door Lotte Witteman, antropoloog)
    • Inleiding (nog invullen) door Sifke Sol

gevolgd door een eerste uitwisseling van kansen en beperkingen die een andere manier van denken met zich meebrengt.

  1. De tweede keer is Jan van de Venis te gast. Jan is ‘waarnemend ombudsman toekomstige generaties’. Hij neemt ons mee in de vraag ‘Hoe zou werkelijke representatie van toekomstige generaties eruit zien?
    Aan de hand daarvan wisselen we uit welke manieren van denken en doen behulpzaam kunnen zijn voor het nemen van toekomstbestendig besluiten.
  2. De derde bijeenkomst bestaat uit het formuleren van een advies een de gemeenteraad.

Als de leden van de raad daartoe bereid zijn, zijn er twee opties voor vervolg:

  1. Op basis van het uitgebrachte advies input aanleveren voor de omgevingsvisie1
  2. het jaar na het uitbrengen van het advies na elke gemeenteraadsvergadering één besluit analyseren en bevindingen delen hoe omgegaan is met het advies.

Uitkomst: Advies aan/voor de gemeenteraad formuleren wat zij kan/moet doen om een koers te blijven varen die toekomstbestendig is.

Gemerts Nieuwsblad 6 juli 2022 Aanbieden advies aan burgemeester van Veen

Het aangeboden advies

Aan:         College B&W en Gemeenteraad van de gemeente Gemert-Bakel
Van:         Toekomstraad Gemert-Bakel
Datum:    15 mei 2022
Betreft:     Advies voor een toekomstbestendig, leefbaar Gemert-Bakel
De toekomst maken wij vandaag
Inleiding
In het najaar van 2021 is de klimaatburgemeester van Gemert-Bakel gestart. Een initiatief 
van de Rijksoverheid waar Bert Visser op heeft geregeerd. Vanaf die periode is Dhr. Visser 
actief als klimaatburgemeester van Gemert-Bakel. Als klimaatburgemeester heeft hij diverse 
activiteiten aangejaagd en georganiseerd. Twee daarvan zijn het opstarten van een 
Klimaatraad en een Toekomstraad voor de gemeente Gemert-Bakel. Beide raden bestaan uit 
actieve leden uit de gemeenschap en vertegenwoordigen een breed spectrum van de 
inwoners binnen de gemeente.
Het doel van de Toekomstraad is middels advies, delen van informatie en (individuele en 
gezamenlijke) activiteiten, een toekomstbestendige gemeente te realiseren. Een gemeente 
waar, voor nu en de toekomst, de leefbaarheid en gezondheid van de mensen centraal staat. 
Met de focus op een leefklimaat waar de kwaliteit van flora en fauna, het woon- en werk- en 
leefklimaat nu en voor de toekomst gewaarborgd wordt. De Toekomstraad vertegenwoordigt
 de huidige inwoners van Gemert-Bakel als ook de toekomstige generaties. Kortom, wij 
vertegenwoordigen de kinderen van onze (toekomstige) kleinkinderen. 
De opdracht waarmee de Toekomstraad gestart is luidt: Ontwikkel een hulpmiddel voor 
College, gemeenteraad (en anderen die besluiten nemen) waarmee bij besluitvorming de 
belangen van toekomstige generaties meegewogen worden.
De werkwijze bestond uit het kennismaken met en ervaren van andere dan gebruikelijke 
visies op het leven, een oefening om te ‘reizen’ in generaties: drie generaties terug en drie 
generaties vooruit, om van daaruit tot een advies te komen dat uitgaat van het hier en nu en 
tegelijk de belangen van de toekomstige generaties dient.
Analyse
De Toekomstraad constateert dat het t.a.v. het leefklimaat niet goed gesteld is in de 
gemeente Gemert-Bakel. Het is noodzakelijk om snel tot actie te komen. Veel activiteiten 
vanuit de gemeente en gemeenschap van Gemert-Bakel leiden tot (blijvende) schade, 
waarmee het bestaan van toekomstige generaties sterk onder druk staat. Denk aan het 
vergunnen van vervuiling, bovenmatige CO2-uitstoot, éénzijdig grootschalig landgebruik, 
etc..  
De Toekomstraad analyseert op basis van de volgende fundamentele elementen die 
bijdragen aan een toekomstbestendige leefomgeving.
- Wonen;
De kwaliteit en beschikbaarheid van woningen en het duurzame karakter van deze 
woningen. De Toekomstraad streeft naar voldoende, kwalitatieve, duurzame woningen 
omgeven door voldoende groen.
- Eten; 
De beschikbaarheid (voldoende en betaalbaar) duurzaam geproduceerd voedsel in balans 
met haar omgeving (kringlooplandbouw. Zie; kringlooplandbouw Ministerie LNV) en zonder 
voedselverspilling.   
- Werk; 
Voldoende en duurzaam bereikbare werkgelegenheid voor iedere inwoner in Gemert-Bakel. 
Daarbij streven wij naar een inclusieve samenleving, een samenleving waaraan iedere 
inwoner van Gemert-Bakel kan deelnemen. De economische ontwikkelingen moeten netto 
positief (zie; publicaties van Paul Polman en Andrew Winston) bijdragen aan een 
toekomstbestendig, gezond en duurzaam leefklimaat.
- Voortplanten; 
Iedere inwoner van Gemert-Bakel moet een dusdanige basis hebben, dat het mogelijk is zijn 
of haar afweging te maken om nakomelingen te verwekken en op laten te groeien in een 
veilige en gezonde leefomgeving met optimale kansen voor zelfontplooiing.  
- Gezondheid
De leefomgeving, bodem-, water- en luchtkwaliteit moet dusdanig zijn dat deze de huidige 
en toekomstige generaties niet schaadt. Alle activiteiten moeten bijdragen aan het 
verminderen van gezondheidsrisico’s. Wij streven naar gezondheidsbevorderende 
activiteiten.   
 
Abraham Maslow 
heeft middels zijn piramide van Maslow (zie naast staande figuur) een ordening aangegeven 
van de menselijke behoeften in zijn Motivatietheorie. De meest basale behoeften staan op 
dit moment onder druk. 
Toekomstperspectief 
Vooral jongeren geven aan dat zij ernstig twijfelen aan een toekomstbestendige leefwereld 
en gezondheid. Maar wij constateren dat dit een breder gedragen twijfel is, door; 
Uitbraak van ernstige ziekten (COVID-19, Ebola, Kanker, etc.) 
Dierziekten en daarbij behorende zoönose (Vogelgriep, BSE-Creutzfeldt-Jacob, Q-Koorts, 
etc.)
De achteruitgang van de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater, luchtkwaliteit en 
bodemkwaliteit. 
Voedselveiligheid en voedselkwaliteit, alsook betaalbaar gezond voedsel
Beschikbaarheid van voldoende schone en duurzame energie
Beschikbaarheid van duurzame en veilige grondstoffen.
Naast gezondheid nemen inwoners waar dat hun ecologische voetafdruk negatieve gevolgen 
heeft voor de toekomstige generaties. Door onvoldoende bereikbare en betaalbare 
alternatieven zijn zij niet in staat om een bijdrage te leveren die resulteert in een 
regeneratieve of op zijn minst een netto positieve persoonlijke voetafdruk. 
Er zijn onvoldoende betaalbare, toekomstbestendige en duurzame woningen beschikbaar in 
de gemeente Gemert-Bakel.  
Op basis van bovenstaande twijfelen veel jongeren over de mogelijkheid of zij er goed aan 
doen en of zij wel de mogelijkheid hebben om een toekomst op te bouwen waarbij het 
verantwoord is om zich voort te planten. Een schokkende constatering die zijn basis kent in 
onderstaande. 
Wij constateren dan ook dan er een fundamentele behoefte dient te worden toegevoegd 
aan de Piramide van Maslow, zijnde de voorwaarde voor een leefbare leefomgeving (zie 
onderstaande figuur). 
[figuur invoegen]
Zonder een erkenning en actie op deze fundamentele behoefte (voorwaarde) is er 
onvoldoende zicht op een toekomstbestendig Gemert-Bakel waarin uw en onze kinderen en 
kleinkinderen veilig en gezond kunnen wonen, werken en leven. 
Advies 
Wij adviseren u als College van B&W en Gemeenteraad van Gemert-Bakel; 
Denk na en onderzoek bij besluit-/ meningsvormingen wat dit betreffende besluit 
betekent voor de toekomstige generaties (bijvoorbeeld: zijn mijn kleinkinderen trots op 
het besluit dat ik nu neem, t.a.v. gezondheid, leef-kwaliteit, maatschappelijke cohesie, 
etc.; Of... Heb ik met dit besluit de gezondheid voor de toekomst ook geborgd?); 
Betrek jongeren bij uw besluit-/ meningsvormingen. Niet enkel luisteren naar deze 
jongeren, maar betrekken betekent ook volgen van hun redenering en mogelijk uw 
mening en besluitvorming daar op aanpassen;  
Creëer een fysiek element in uw collegekamer en/of raadszaal als drager en 
vertegenwoordiger van de toekomstige generatie. Een symbool van de toekomstige 
generatie die nog geen stem heeft, maar haar recht en plaats heeft binnen uw 
besluitvormingsorgaan. Hierbij kunt u denken aan een lege raadszetel, een symboliek, 
tekst, een foto van (klein)kinderen van raads- en collegeleden aan de wand of een 
kunstwerk; 
Ontwikkel met de gemeenschap (Toekomstraad als vertegenwoordiging) een toetssteen 
waar langs toekomstbestendige besluiten en meningen gevormd worden. Wij adviseren 
hierin centraal te stellen:
Het (toekomstige) welbevinden van de mens 
Het (toekomstige) welzijn van de aarde
Per kwartaal wil de Toekomstraad een besluit van het College van B&W en 
Gemeenteraad evalueren, op basis van de toetssteen, met betrekking tot het effect van 
dat besluit op toekomstige generaties, om daarmee gezamenlijk een toekomstbestendig 
Gemert-Bakel te realiseren en met elkaar te leren en te ontwikkelen. 
Ten slotte…
Graag lichten wij onze analyse en advies graag aan u toe middels een presentatie en 
interactie. Wij vernemen graag van u wat een passend moment en samenstelling is om dit toe te lichten.
 
Ondertekend door: 
Namens de Toekomstraad:
Abdullah Sohbat (Young starter, voorstander voor inclusie in de samenleving)
Maria Zegers (gepensioneerde docente, natuurliefhebber)
Martien Hendriks (opa, toekomst kleinkinderen)
Romana Hartmans (kennismigrant uit Polen, moeder van twee jonge dochters)
Teun Opsteen (betrokkenheid in natuur/bouw/zorgonderwijs. Met volle aandacht voor gezondheid en 
duurzaamheid in het heden en voor de toekomst)
Twan Jansen (nét vader, voorstander van "Een inclusief Gemert, vol met unieke mensen")
Klimaatburgemeester Bert Visser